อาศรม ๔ คือ ขั้นตอนของชีวิต ของชาวฮินดูตามหลักคัมภีร์มนูธรรมศาสตร์ เป็นทางปฏิบัติเพื่อยกระดับชีวิตให้สูงขึ้น
คำว่า อาศรม ๔ คือบันได ๔ ขั้นของชีวิตความเป็นมนุษย์ เพื่อใช้ไต่ขึ้นไปจนสามารถเข้าถึงพรหมันในที่สุด ส่วนใน
มนูสมฤติได้กล่าวว่า อาศรมธรรมเป็นสถาบันทางสังคม เพื่อตอบสนองความต้องการด้านจิตวิญญาณของมนุษย์ ประกอบด้วย
๑. อาศรมที่ ๑ (ปฐมวัย) เรียกว่า “พรหมจรรย์” เริ่มตั้งแต่อายุ ๘-๒๕ ปี ผู้เข้าสู่อาศรมนี้ เรียกว่า “พรหมจารี” ซึ่งมีหน้าที่ดังนี้
– ตั้งใจเรียนวิชาการในวรรณะของตน
– เชื่อฟังคำสอนของครูอาจารย์
– ไม่ยุ่งเกี่ยวกับเรื่องเพศ
– ไม่คบกับเพศตรงข้าม
– เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วต้องทำพิธีเกศนตสันสกา (ตัดผม) และพิธีคุรุทักษิณามอบสิ่งตอบแทนครูอาจารย์
๒. อาศรมที่ ๒ (มัชฌิมวัย) เรียกว่า “คฤหัสถ์” อยู่ในช่วงอายุ ๒๕-๕๐ ปี มีหน้าที่ดังนี้
– ช่วยพ่อแม่ทำงาน
– แต่งงานมีครอบครัว
– ประกอบอาชีพเลี้ยงครอบครัว
๓. อาศรมที่ ๓ (ปัจฉิมวัย) เรียกว่า “วานปรัสถ์” อยู่ในช่วงอายุ ๕๐-๗๕ ปี มีหน้าที่ดังนี้
– มอบสมบัติให้บุตรธิดา
– บำเพ็ญประโยชน์เพื่อส่วนรวม
– ปฏิบัติธรรม
– ทำประโยชน์แก่สังคมด้วยการเป็นครูอาจารย์
๔. อาศรมที่ ๔ (สันยัสตา) อยู่ในช่วงอายุตั้งแต่ ๗๕ ปีขึ้นไป สำหรับผู้ปรารถนาความหลุดพ้น (โมกษะ) จะออกบวชเป็น “สันยาสี” เมื่อบวชแล้วจะสึกไม่ได้ บำเพ็ญสมาธิแสวงหาความหลุดพ้นตามหลักกรรมโยคะต่อ
เรียบเรียงข้อมูลโดย มูลนิธิบ้านธรรมธารา
ที่มาของภาพ : สังคมศึกษากับครูหัวฟู
ที่มาของเนื้อหา : 84000 พระธรรมขันธ์
